6th installment महाराष्ट्र सरकारने राज्यातील महिलांच्या आर्थिक व सामाजिक सक्षमीकरणासाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे – माझी लाडकी बहीण योजना. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १५०० रुपयांची आर्थिक मदत दिली जात आहे. ही योजना महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरत आहे.
योजनेची व्याप्ती आणि लाभार्थी या योजनेने आतापर्यंत २ कोटींहून अधिक महिलांना लाभान्वित केले आहे. १८ ते ६० वर्षे वयोगटातील महिलांसाठी ही योजना लागू आहे. दारिद्र्य रेषेखालील आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कुटुंबातील महिलांना या योजनेचा लाभ मिळत आहे. आतापर्यंत सरकारने पाच हप्ते यशस्वीरीत्या वितरित केले आहेत, तसेच ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबर २०२४ साठी अग्रिम भरणाही करण्यात आला आहे.
पात्रतेचे निकष या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्त्वपूर्ण निकष ठेवण्यात आले आहेत:
- अर्जदार महिलेचे वय १८ ते ६० वर्षांदरम्यान असावे
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न २.५ लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे
- कुटुंबात कोणीही सरकारी कर्मचारी किंवा आयकरदाता नसावा
- महिला दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबातील असावी
- योग्य पद्धतीने भरलेला अर्ज आणि आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे बंधनकारक आहे
सहाव्या हप्त्याची प्रतीक्षा सध्या या योजनेच्या लाभार्थी महिला सहाव्या हप्त्याची प्रतीक्षा करत आहेत. डिसेंबर २०२४ च्या हप्त्यासाठी अद्याप अधिकृत तारीख जाहीर झालेली नाही. मात्र, मीडिया अहवालांनुसार, २ डिसेंबर रोजी महाराष्ट्रात मुख्यमंत्र्यांचा शपथविधी सोहळा होणार असल्याने, त्याच दिवशी किंवा लवकरच हा हप्ता वितरित केला जाऊ शकतो.
योजनेचे महत्त्व आणि प्रभाव ही योजना महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे. विशेषतः विधानसभा निवडणुकीच्या निकालानंतर या योजनेचे महत्त्व अधिक स्पष्ट झाले आहे. महायुती गठबंधनाच्या विजयात महिलांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली, याचे एक कारण या योजनेमुळे त्यांना मिळालेले आर्थिक बळ हे देखील आहे.
योजनेची अंमलबजावणी आणि पारदर्शकता सरकारने या योजनेची अंमलबजावणी पारदर्शक पद्धतीने केली आहे. लाभार्थी महिलांच्या बँक खात्यात थेट रक्कम जमा केली जात आहे. कोणत्याही मध्यस्थांशिवाय हे वितरण होत असल्याने भ्रष्टाचाराची शक्यता कमी आहे. तसेच, योजनेच्या लाभार्थी यादीत कोणत्याही चुका किंवा अनियमितता आढळल्यास त्वरित कारवाई केली जात आहे.
या योजनेमुळे महिलांना आर्थिक स्थैर्य मिळत असले तरी काही आव्हानेही आहेत. योजनेची व्याप्ती वाढवणे, अधिक महिलांपर्यंत पोहोचणे आणि निधीची उपलब्धता सुनिश्चित करणे ही प्रमुख आव्हाने आहेत. मात्र, या योजनेमुळे महिलांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याला चालना मिळत आहे आणि त्यांच्या सामाजिक स्थानात सुधारणा होत आहे.
माझी लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी महत्त्वपूर्ण ठरत आहे. या योजनेमुळे लाखो महिलांना आर्थिक मदत मिळत आहे आणि त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा होत आहे. सहाव्या हप्त्याची प्रतीक्षा करणाऱ्या महिलांना लवकरच त्यांचा हप्ता मिळण्याची शक्यता आहे. या योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीमुळे महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल पडले आहे.
सरकारने या योजनेच्या माध्यमातून महिलांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याला प्राधान्य दिले आहे. यामुळे महिलांना स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यास मदत होत आहे आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा होत आहे.